ชาวตำบลกุดเมืองฮาม เมืองศรีสะเกษ ปลูกหอมหลังฤดูทำนา ขายเหมาสวน ช่วงก่อนตรุษจีนนี้ นำมาปอกมัดส่งพ่อค้า สร้างรายได้สู่ครัวเรือนทั้งชาวสวนและชาวบ้าน
นายอุดม มณีวงค์ ชาวไร่หอมบ้านกุดเมืองฮาม ตำบลกุดเมืองฮาม อำเภอยางชุมน้อย จังหวัดศรีสะเกษ ใช้เวลาว่างจากการทำนา มาปลูกหอมขาย โดยปลูกหอมเพื่อขายเป็นหอมสด ซึ่งเป็นหอมมีหัวสีขาว ชาวบัานเรียกว่า หอมขาว ซึ่งซื้อพันธ์มาจากจัวหวัดอุตรดิตถ์ ใช้เวลาปลูก 55 วันก็ถอนได้ โดยจะขายเหมาสวนให้พ่อค้ามารับซื้อถึงสวนโดยขายในกก ละ7บาท โดยใช้รถยนปิคอัพมารับซื้อรวบรวมหลายๆสวนเต็มคันรถ โดยจ้างชาวบ้านถอน จากนั้นก็จะนำมาจ้างชาวบ้าน มาลอกปอกใบที่ไม่สวยที้งและมัดละ1กก จากนั้นกเอาไปล้างดินออกให้สะอาด โดยชาวบ้านจะได้ค่าแรงมัดละ3บาทจะมีรายได้คนละวันละ100 -300บาท นอกจากหอมสดที่มมีหัวสีขาว ยังมีสีแดงด้วย หอมสีแดงจะมีรสฉุนและจัดกว่า ชาวอีสานนิยมซื้อไปดอง ทำหอมดอง ขายในตลาดสด
นายอุดม มณีวงค์ กล่าวว่า หอมที่ชาวบ้านมารับจ้างเก็บกู้พร้อมล้างและมัด เตรียมส่งให้กับพ่อค้าแม่ค้าก็คือหอมขาว หรือ หอมสด ซึ่งหอมขาวจะใช้เวลาปลูกเพียง 55 วันส่วนหอมแดงจะใช้เวลาปลูก 45 วัน ก็สามารถเก็บกู้ส่งขายได้ ซึ่งหอมจะมีอยู่ 2 แบบ คือ หอมขาว และ หอมแดง ซึ่งหอมขาวและหอมแดงต่างกันคือ หอมแดง หลังเก็บกู้จะต้องนำไปตากแห้งก่อน ค่อยออกจำหน่ายได้ หอมแดงจะมีรสชาติฉุน นำไปประกอบอาหารได้หลายอย่าง และนำไปดองก็ได้ ส่วนหอมขาว หรือ หอมสด หลังเก็บกู้พ่อค้าแม่ค้าก็จะนำส่งขายตลาดเลย ซึ่งหอมขาวใช้ประกอบอาหารได้หลายอย่างเช่นกัน ไม่ว่าจะเป็นประเภท ต้ม ผัด และยำ
ส่วนราคาขายหอมขาวนั้น รับซื้อในสวนอยู่ที่กิโลกรัมละ 7-8 บาท จะมีพ่อค้าแม่ค้ามารับซื้อถึงในสวนโดยการเหมาทั้งสวน ก็จะได้เงินอยู่ที่ 3-4 หมื่นบาท แต่ก็ถือว่ายังได้เงินน้อยเพราะหักลบจากต้นทุนที่ผลผลิตแล้ว ถือว่าต้นทุนยังสูงอยู่ แต่ถ้าไม่ลงทุนทำก็ไม่รู้จะไปทำอาชีพอะไร เพราะได้ยึดอาชีพปลูกหอมแดงขายมาหลายสิบปีแล้ว แถมขั้นตอนในการปลูกก็ยุ่งยากเพิ่มมากขึ้น เพราะเมื่อใช้พื้นที่ดินของตนเองปลูกแล้ว ครั้งต่อไปต้องไปใช้พื้นที่สวนของคนอื่นปลูก เพราะต้องพักดินให้แร่ธาตุนั้นฟื้นตัว จึงจะกลับมาปลูกในพื้นที่สวนของตนอีกได้ ถ้าปลูกเลยหอมก็จะเน่าเป็นเพลี้ยไม่สมบูรณ์ ส่วนพันธุ์หอมขาวได้ซื้อมาจากทางภาคเหนือ ซึ่งต้องจ้างรถไปขนกลับมา ทั้งค่าจ้างรถ ค่าพันธุ์หอมขาว ค่าปุ๋ย และยาบำรุง จึงทำให้ต้นทุนการผลิตนั้นสูงไปด้วย
อนึ่ง ที่ตำบลกุดเมืองฮามเป็นตำบลที่แหล่งผลิตหอมสดที่ใหญ่ที่สุดในอีสานใต้ นำรายได้มาสู่ตำบลปีละหลายล้านบาท
เสนาะ วรรักษ์ ผู้สื่อข่าวจังหวัดศรีสะเกษ