“ดอกไม้จันทน์” จากลอตเตอรี่ ผลงานเด่น กลุ่มสตรีและผู้สูงอายุ บ้านหนองกุง จ.ขอนแก่น แก้ปัญหาขยะล้นเมือง ให้นำกลับมาใช้งานได้ซ้ำอีกครั้ง วอนคนอกหักและพลาดรางวัล ส่งลอตเตอรี่เหลือใช้และไม่ถูกรางวัล มาร่วมทำบุญร่วมกับชาวชุมชน รวมทั้งถุงพลาสติกต่างๆที่ชาวบ้านขอรับบริจาคไม่อั้น
กลุ่มสตรีและกลุ่มผู้สูงอายุ บ้านหนองกุง ต.ศิลา อ.เมือง จ.ขอนแก่นจากทั้ง ม.17 และ ม.2 ในชื่อกลุ่ม รัก@หนองกุง รวมกว่า 20 คนต่างพากันมาช่วยกันทำดอกไม้จันทน์ และเหรียญโปรยทาน ซึ่งเป็นกิจกรรมของคนในชุมชนแห่งนี้ที่ได้ดำเนินการมาอย่างต่อเนื่อง แม้จะเกิดการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 ยังคงยึดหลักในการปฎิบัติตนแบบนิวนอมอล และการจัดกิจกรรมภายใต้มาตรการควบคุมและป้องกันการแพร่ระบาดอย่างเข้มงวด แต่การทำดอกไม้จันทน์และเหรียญโปรยทานของกลุ่มรัก@หนองกุง แห่งนี้นั้นแตกต่างจากกลุ่มอื่นๆ คือการใช้ลอตเตอรี่ ที่เหลือใช้และไม่ถูกรางวัล มาจัดทำเป็นดอกไม้จันทน์ ที่ลอตเตอรี่เหล่านี้นั้นสามารถนำทุกส่วนมาจัดทำเป็นดอกไม้จันทน์ ในรูปแบบต่างๆได้ทั้งหมด รวมไปถึงเหรียญโปรยทาน ที่กลุ่มฯ ใช้ถุงน้ำยาปรับผ้านุ่ม ถุงน้ำยากซักผ้า แม้กระทั่งซองกาแฟหรือถุงขนม ที่เหลือใช้มาเป็นวัสดุหลักของการทำเหรียญโปรยทานของคนในชุมชนแห่งนี้อีกด้วย
นางปิยฉัตร ติวเฮือง ผู้ใหญ่บ้าน บ้านหนองกุง ม.2 กล่าวว่า การรวมกลุ่มของกลุ่มสตรีและกลุ่มผู้สูงอายุ ของคนบ้านหนองกุงนั้น เริ่มต้นมาตั้งแต่ก่อนช่วงของการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 ที่เป็นการต่อยอดการดำเนินงานครัวเรือนต้นแบบของการคัดแยกขยะ ซึ่งเป็นโครงการทำทีร่วมกันระหว่างเทศบาลเมืองศิลา ,กลุ่มรัก@หนองกุง และ ปตท.OR ซึ่งเมื่อครัวเรือนคัดแยกขยะที่เป็นต้นแบบของหมู่บ้าน 25 ครัวเรือนได้ทำการคัดแยกขยะมาแล้วนั้น พบว่า ยังคงมีขยะอีกหลายส่วนที่กลุ่มมองว่า จะสามารถต่อยอดไปในรูปแบบต่างๆได้ และนำกลับมาใช้ประโยชน์ได้ซ้ำ
ประกอบกับวัดของหมู่บ้าน มีการจัดงานศพบ่อยครั้ง จึงเริ่มทำการศึกษาและนำความรู้ของคนในชุมชน มาประสานการทำงานร่วมกันกับทาง เทศบาลเมืองศิลา,ปตท.OR และ พัฒนาชุมชน อ.เมืองขอนแก่น จนได้ข้อสรุปในการที่จะทำดอกไม้จันทน์ ซึ่งการที่จะทำดอกไม้จันทน์ ด้วยกระดาษ หรือด้วยวัตถุดิบต่างๆนั้นก็จะไม่แตกต่างจากที่อื่น จนกระทั่งสมาชิกกลุ่มได้เสนอในการนำลอตเตอรี่เหลือใช้ และลอตเตอรี่ที่ไม่ถูกรางวัลมาเป็นวัสดุหลักในการทำ ทากลุ่ม จึงเริ่มศึกษาผ่านยูทูป และจัดทำโครงการร่วมกันกับเทศบาลเมืองศิลา และเข้ารับการเรียนหลักสูตรการทำดอกไม้จันทน์จากพัฒนาชุมชน ซึ่งก็ลองผิดลองถูก มาหลายเดือน จนกระทั่งวันนี้ กลุ่มฯสามารถที่จะผลิตดอกไม้จันทน์ ได้แล้วทั้งหมด 3 รูปแบบ คือ แบบพัด,แบบผีเสื้อและแบบดอกไม้ ที่เป็นวัสดุรีไซเคิลทั้งหมด
เมื่อสมาชิกกลุ่ม ที่ส่วนใหญ่เป็นกลุ่มสตรีและผู้สูงอายุ ได้เข้ารับการเรียนจากวิทยากรของสำนักงานพัฒนาชุมชน จึงได้นำกลับมาแบ่งแยกหน้าที่กันทำงาน เพราะหัวใจหลักของกลุ่มรัก@หนองกุง นั้นทุกคนต้องทำงานเป็นทีม มีใจเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันและช่วยกันทำงานอย่างเต็มความสามารถ จนได้มีการแบ่งหน้าที่กันทำดอกไม้จันทน์ 3 ส่วนหลัก คือกลุ่มแรก คือกลุ่มจัดเตรียมลอตเตอรี่ คือเมื่อได้ลอตเตอรี่จากผู้ที่มีจิตศรัทธาบริจาคมา หรือจากสมาชิกของกลุ่มฯที่ซื้อมาแล้วไม่ถูกรางวัล ก็จะนำมาตัดขอบ และทำการพับตามแบบที่ต้องการ
กลุ่มที่ 2 คือส่วนทำด้ามดอกไม้จันทน์ ที่จะต้องเตรียมด้ามก้านจากไม้ไผ่ มาประกอบกับดอกไม้จันทน์ ธูป เทียน และกลุ่มที่ 3 คือกลุ่มประกอบและตกแต่ง ที่จะนำลอตเตอรี่ ที่ทำการตัดและพับ มาประกอบเข้ากับดาม และเก็บรายละเอียดตกแต่งต่างๆ และที่สำคัญคือลอตเตอรี่นั้นสามารถที่จะนำมาใช้ได้ทั้งหมด แม้กระทั่งกระดาษสีที่ติดว่าเป็นตัวเลขชุดที่เราเห็นกันนั้น ก็สามารถนำมาตัดเป็นหนวดผีเสื้อสร้างสีสันให้กับดอกไม้จันทน์ได้อีกด้วย”
ขณะที่ นางอุดร ติวเฮือง ผู้ใหญ่บ้าน บ.หนองกุง ม.17 กล่าวว่า ขณะนี้ดอกไม้จันทน์จากลอตเตอรี่เก่า ลอตเตอรี่ เหลือใช้และลอตเตอรี่ไม่ถูกรางวัล ได้ถูกจัดทำเป็นดอกไม้จันทน์ ทั้งหมด 3 รูปแบบ ซึ่งทางกลุ่มฯ ได้กำหนดราคาจำหน่ายแยกเป็น แบบพัดดอกละ 1 บาท ถุงละ 100 ชิ้น 100 บาท แบบผีเสื้อดอกละ 1.20 บาท ถุงละ 100 ชิ้น 120 บาท และ แบบดอกไม้ ดอกละ 1.50 บาท ถุงละ 100 ชิ้น 150 บาท นอกจากนี้ยังคงมีแบบรองประธานฯชุดละ 10 บาทและแบบประธานฯชุดละ 20 บาท ซึ่งแม้ว่าหลายคนจะมองว่าทำไมถึงประดิษฐ์สิ่งที่หลายคนไม่ต้องการ และหลายคนมองว่าเป็นเรื่องที่ไม่ดี แต่ด้วยการที่วัด บ้านหนองกุง นั้น มีงานศพ อย่างต่อเนื่อง เนื่องจากเป็นชุมชนขนาดใหญ่ และเป็นวัดในย่านชุมชนที่มีงานศพ บ่อยครั้ง และเมื่อกลุ่มฯ ได้นำเสนอต่อท่านเจ้าอาวาส ท่านก็เห็นดีและเห็นด้วย ในการที่จะร่วมเป็นส่วนหนึ่งของการสนับสนุนชุมชนและบริหารจัดการขยะแบบคัดแยก
เนื่องจากดอกไม้จันทน์จากลอตเตอรี่ของกลุ่มฯนั้นสามารถที่จะเผาได้ทั้งดอกและไม่มีส่วนตกค้าง เนื่องจากกระบวนการติดดอกนั้นใช้ด้ายสีขาวและกาวลาเท็กซ์ ด้ามและก้านก็ทำจากไม้ไผ่หรือกระดาษปฎิทินเหลือมใช้ เช่นเดียวกันกับเหรียญโปรยทาน ที่กลุ่มใช้ถุงพลาสติกเหลือใช้มาห่อเหรียญ ซึ่งสามารถที่จะนำถุงพลาสติกที่ถูกทิ้งไว้แบบไร้ค่าได้กลับมาให้เกิดมูลค่าและเกิดการใช้ซ้ำอีกด้วย อย่างไรก็ตามสำหรับรายได้จากการจำหน่ายดอกไม้จันทน์จากลอตเตอรี่และเหรียญโปรยทานจากถุงพลาสติกเหลือใช้นั้น จะแบ่งออกเป็น 3 ส่วน ยกตัวอย่างคือ 100 บาทที่ได้รับมานั้น 10 บาทจะส่งมอให้กับวัด 10 บาท จะถูกนำมาใช้ในกองทุนเพื่อที่จะใช้ในการบริหารจัดการซื้อและเตรียมวัสดุ และอีก 80 บาท จะนำมาใช้ในการปันผลให้กับสมาชิกฯตามรอบการปันผลที่กลุ่มกำหนด
อย่างไรก็ตามแม้กลุ่มจะกลับมารวมตัวกันได้หลังจากสถานการณ์คลี่คลายไม่นานนักแต่การดำเนินการของกลุ่มยังคงจะเดินหน้าต่อไป ขณะที่ผู้ที่พลาดรางวัล หรือมีลอตเตอรี่เหลือใช้ อยากจะร่วมให้การสนับสนุนกลุ่มฯดีกว่าจะทิ้งไปแบบไม่มีประโยชน์ รวมไปถึง ถุงน้ำซักฟอก ถุงขนม ถุงน้ำยาปรับผ้านุ่ม หรือแม้กระทั่งซองกาแฟ ก็สามารถที่จะส่งมาให้กับกลุ่มรัก@หนองกุง บ.หนองกุง ม.2 และ ม.17 ต.ศิลา อ.เมือง จ.ขอนแก่น ได้ หรือจะประสานงานผ่านนายกรวิทย์ ติวเฮือง รองนายกเทศมนตรีเทศบาลเมืองศิลา ที่เบอร์ 084-7964443 ได้เช่นกัน
จักรพันธ์ นาทันริ